ECRİMİSİL NEDİR?
Taşınır veya taşınmaz malın kötü niyetli haksız zilyet tarafından gerçek hak sahibinin rızası olmaksızın kullanılması halinde hak sahibine ödenmesi gereken tazminattır. Taşınır veya taşınmaz mal sahibinin ecrimisil talep edebilmesi için o malı kullananın haklı bir nedene dayanmaksızın zilyet olması ve kötü niyetli bulunması gereklidir.
Ecrimisil davaları tazminat/alacak davası olup tespit davası açılmasında herhangi bir hukuki yarar yoktur. Ancak delil tespiti davası ile taşınır veya taşınmaz malın hangi kötü niyetli haksız zilyet tarafından kullanıldığı süre gibi yönleri ile tespiti talep edilebilir.
Ecrimisil talebi dava konusu hakka ilişkin olarak her yıl için ayrı talepte bulunabilir. Her dava açıldığı tarihteki koşullara göre dava tarihine kadar hükme bağlanır. Karar kesinleşmemiş bile olsa haksız işgal sona erene kadar ecrimisil talep edilebilir. Açılan ecrimisil davasında ıslah yapılmaması halinde ek dava açılabilir. Açılan ek dava asıl dava için derdestlik oluşturmamaktadır. Ayrıca dava tarihinden sonraki dönem için ecrimisil talebinden bulunulamaz.
Ecrimisil talep edilen davalarda dava konusu hakkın/mülkiyetin ihtilaflı olması halinde mülkiyetin veya zilyetliğin şüphesiz olması için ihtilafın giderilmesi gerekmekte olup ecrimisil davası bekletici mesele yapılabilir.
Davada taraflarca hazırlama ilkesi mevcut olup davanın tek istisnası keşif ve bilirkişidir. Davacı taraf keşif ve bilirkişi deliline dayanmasa dahi mahkeme re’sen bu delillerin toplanmasını takdir edebilir.
Ecrimisil davasının belirsiz alacak davası olarak açılmasında hukuki yarar bulunmaktadır. Zira davanın kısmi dava olarak açılması halinde alacağın zamanaşımına uğrama ihtimali bulunmaktadır.
Ecrimisil talebine ilişkin olarak dava konusu edilen hakka ilişkin olarak her dönem sonundan itibaren faiz başlatılabilir. Ancak davacı tarafça işbu talebin dava dilekçesinde açıkça belirtilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde dava tarihinden itibaren faiz işletilecektir. Ecrimisil talebi haksız fiile ilişkin olduğu için alacağın temerrüde düşmüş olması gerekmemektedir.
DAVANIN TARAFLARI
- DAVACI
Davayı malik, taşınmazı satın alan harici satış sözleşmesi sahibi, taşınmazı teslim alan kiracı, temlik alan gerçek veya tüzel kişiler açabilir.
Paylı mülkiyete sahip paydaşlar her zaman birbirine karşı ecrimisil talebinde bulunabilirler ancak 3.kişilere karşı yalnızca kendi payı için dava açabilirler. Elbirliği ile mülkiyet halinde ise pay belli olmadığı için zorunlu dava arkadaşlığı bulunmakta olup paydaşların zorunlu dava arkadaşlığı mevcuttur. Paydaşlardan herhangi birinin muvafakatinin bulunmaması halinde ise terekeye temsilci atanması gerekmektedir.
Yöneticinin dava açabilmesi için taşınmazın maliklerinden biri olması ya da kat maliklerinin yetki vermesi gerekiyor.
Mülkiyetin bir başkasına devredilmesi halinde ise eski malik kendi dönemine ilişkin olarak ecrimisil talebinde bulunabilir.
- DAVALI
Taşınır veya taşınmaz malı elinde haksız ve kötü niyetli bir şekilde bulunduran, kullanan, tutan ve kullandıran gerçek veya tüzel kişilere karşı ecrimisil talebinde bulunulabilmektedir. Birden fazla kişinin bulunması halinde ise bu kişilerin hepsine karşı dava açılabilir.
Ecrimisil davasının açılacak gerçek kişilerin temyiz kudretine sahip olmaması halinde bile dava açılabilir. Zira ecrimisil talebinde kusur aranmadığı için bu kişilere karşı da dava açılabilir.
Dava esnasında dava konusu hakkın dava sırasında el değiştirmesi halinde 6100 sayılı Kanun madde 125 uyarınca hakim re’sen davacıya davayı kime karşı devam ettirmek istediğini sorar.
İNTİFADAN MEN ŞARTI (KULLANIMDAN YASAKLAMA)
Taşınır veya taşınmaz malı elinde haksız ve kötü niyetli bir şekilde bulunduran, kullanan, tutan ve kullandıran gerçek veya tüzel kişilere karşı hak sahibi gerçek veya tüzel kişi tarafından ecrimisil talebinde bulunabilmek için intifadan men şartı bulunmaktadır. İntifadan men şartının bulunmaması halinde rızaen kullanım olduğu kabul edilmektedir. Paydaşlardan biri tarafından ecrimisil davasına konu edilen hakka ilişkin olarak yararlanma isteği ile açılmış olan; müdahalenin meni davası, ortaklığın giderilmesi davası, mülkiyet davası (tapu iptal davası), icrada icra takibi açılmış olması halinde intifadan men şartı sağlanmış olduğu kabul edilmektedir. İntifadan men şartının gerçekleştiği tarihten itibaren ecrimisil talebinde bulunulabilmek ile birlikte bazı istisnalar bulunmaktadır. Örneğin; muris muvazaasında murisin ölüm tarihinden itibaren ecrimisil talep edilebilir.
Boşanma davasının kesinleşmesinin ardından karşı tarafın mülkiyetine ait konutu kullanan tarafın kötüniyetli olduğu kabul edilmekte olup kendisine karşı ecrimisil talebinde bulunabilmektedir. Konutta yararlanan tarafın müşterek çocuklar ile birlikte konutta oturması halinde mülkiyet sahibi eşin uzun süre ses çıkarmaması halinde rıza kullanımın var olduğu kabul edilmektedir. Yine taraflardan birinin ailesine ait konutun müşterek konut olarak kullanılması halinde tarafların ayrılık aşamasında aile tarafından ihtarname gönderilmesi halinde ihtarname tarihinden itibaren ecrimisil talebinde bulunulabilir.
İntifadan men şartı paydaşlar arasında gerekmekte olup 3.kişilere karşı açılan ecrimisil davalarında intifadan men şartı bulunmamaktadır. 3.kişi tarafından taşınır veya taşınmaz malın sürekli ve iyiniyetli bir şekilde kullanılması halinde ecrimisil talebinde bulunulamaz.
İntifadan men şartının gerçekleştiğini davacı taraf, haksız fiil olduğu için tanık dahil her türlü delille ispat edebilir.
YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME
Ecrimisil davalarında görevli mahkeme 6100 sayılı HMK madde 2/1’e göre Asliye Hukuk Mahkemesi olmak ile birlikte bazı istisnalar mevcuttur. Örneğin; boşanma ilamı ile hüküm altına alınan eşyanın veya taşınmazın belirlenen vade tarihinde teslim edilmemesi halinde protokolün ilgili hükmü için Aile Mahkemesi’nde ifa davası açılacaktır.
Ecrimisil davalarında genel yetki kuralları uygulanmakta olup davalı tarafın ikametgah mahkemesi yetkili olmak ile birlikte Yargıtay 3.Hukuk Dairesi’nin 2008/63 Esas, 2008/1646 Karar sayılı uyarınca haksız işgalin vuku bulduğu yerde de dava açılabilir. Taraflar tacir ve aralarında yetki sözleşmesi var ise yetki sözleşmesine uygun yerde dava açılmalıdır.
GENEL VEKÂLETNAME İLE DAVA AÇILABİLİR
Vekil ile takip edilen davalarda usule uygun şekilde vekâletname düzenlenmiş olması gerekmek ile birlikte avukata özel yetki verilmesi gerekmemekte olup genel vekâletname ile dava açılabilir.